Prosiect adfer morwellt mwyaf y DU

Rydyn ni’n arwain prosiect adnewyddu gwair y môr mwyaf yn y DU

Yr Her

Wrth i’r byd wynebu argyfwng hinsawdd, mae gwella dulliau storio carbon hirdymor ar frys yn bwysicach nag erioed.

Gallai morwellt, sy’n tyfu mewn dolydd tanddwr toreithiog a mawr, fod yn rhan o’r ateb o ganlyniad i’w allu i ddal carbon o’r atmosffer (hyd at 35 gwaith yn gyflymach na choedwigoedd glaw).

Fodd bynnag, ar ôl canrifoedd o ddiwydiannu a gorddefnydd, mae llawer o ardaloedd bellach yn ddiffrwyth. Yn hytrach na gweithredu fel sinc i’r carbon, ar ôl iddynt ddirywio daw’r amgylcheddau hyn yn ffynhonnell garbon.

Y Dull

Mae Dr Richard Unsworth ac ymchwilydd yn y Cyfadran Gwyddoniaeth a Pheirianneg wrthi’n datblygu dulliau sy’n adfer dolydd morwellt ar raddfa fawr.

Gan weithio gydag amrywiaeth o fudiadau gan gynnwys Prosiect Morwellt, Sky Ocean Rescue a WWF-UK, a chan gydweithio â chymunedau lleol a Llywodraeth y DU, mae’r tîm wrthi’n cynnal prosiect adfer morwellt ar raddfa fawr yn y DU ac maent wedi dechrau drwy blannu 2 hectar o ddolydd.

Yn ogystal â’r 2 hectar o forwellt, mae llawer mwy i ddod. Trwy adeiladu ar gynnydd a wnaed gan wyddonwyr yn yr Unol Daleithiau, mae Richard a’i dîm, ynghyd â’u partneriaid, wrthi’n gweithio ar uwchraddio dulliau adfer morwellt - gan gynnwys gwella awtomatiaeth a chan ddefnyddio dilyniannu i ddadansoddi a deall cysylltiadau microbaidd morwellt - gan gynnwys gwella awtomeiddio, cynnal arbrofion maes a labordy a gweithio ar brosiectau cydweithredol ar raddfa fawr megis RESOW. Bellach mae'r tîm yn Abertawe'n rhan o waith adfer morwellt yng ngogledd Cymru, y Solent ac Aber Gweryd ac maent yn cyfrannu eu harbenigedd i'r gwaith o greu meithrinfa forwellt gyntaf y DU yng ngorllewin Cymru.

Yr Effaith

Mae'r gwaith o adfer a chadw ecosystemau morwellt yn rhan o rôl y cefnfor wrth ymladd yr argyfwng hinsawdd ac ymateb i'r drychineb bioamrywiaeth. Mae'r gwaith hwn hefyd yn hanfodol gan fod dolydd morwellt yn amddiffyn ein harfordiroedd rhag llifogydd ac yn creu cynefinoedd pysgodfeydd hollbwysig ar gyfer bywoliaethau arfordirol mwy cynaliadwy. Cydnabuwyd yr angen hanfodol ar gyfer adfer ecosystemau ar raddfa fawr pan ddatganodd y Cenhedloedd Unedig ddegawd o adfer ecosystemau.
Mae gwyddonwyr ym Mhrifysgol Abertawe'n gweithio gyda sefydliadau anllywodraethol, llywodraethau a rhanddeiliaid i ddatblygu strategaethau ar gyfer adfer morwellt yn y Deyrnas Unedig, gan helpu i oresgyn rhwystrau biolegol, cymdeithasol a llywodraethu.
Mewn cydweithrediad â phartneriaid ym Mhrosiect Morwellt, mae Prifysgol Abertawe am addysgu pobl am bwysigrwydd dolydd morwellt a datblygu strategaethau cadwraeth ar eu cyfer. Mae hyn yn cynnwys ymwneud â phrosiect rhyngwladol mawr a ariennir gan y Fenter Hinsawdd Ryngwladol (Llywodraeth yr Almaen).

Mae hyn yn cynnwys ymwneud â phrosiect rhyngwladol mawr a ariennir gan y Fenter Hinsawdd Ryngwladol (Llywodraeth yr Almaen). Mae gwaith o'r fath yn cynnwys datblygu cyfarpar newydd ar gyfer pennu gwerth gwasanaethau ecosystemau morwellt mewn prosiect newydd sy'n cynnwys 5 gwlad ar draws y rhanbarth Indo-Pasiffig a chreu rhaglen wyddoniaeth i ddinasyddion byd-eang.