Gwneud hanes a chyfraniadau menywod o leiafrifoedd ethnig yn fwy gweladwy

Yr Her

Yn hanesyddol, mae cyfraniad menywod, yn enwedig menywod o blith lleiafrifoedd ethnig, wedi cael ei anwybyddu neu ei golli. Trwy ei hymchwil feirniadol a chreadigol, mae’r Athro Jasmine Donahaye wedi ceisio adennill naratifau cymunedol a theuluol a hanesion bywyd sydd wedi cael eu mygu, a thynnu sylw at brofiadau menywod a lleiafrifoedd ethnig yng Nghymru sydd wedi cael eu hesgeuluso, yn enwedig yn achos y gymuned Gymreig Iddewig.

Yn ei hymchwil gyfredol, mae'r Athro Donahaye yn canolbwyntio ar brofiad menywod a phobl a chanddynt liw o gael eu hallgáu o fyd natur, ac ar ymyleiddio menywod ym maes ysgrifennu am natur.

Y Dull

Bu’r Athro Donahaye yn ymchwilio i lenyddiaeth gyhoeddedig a heb ei chyhoeddi, yn adfer tystiolaeth ddogfennol gudd, ac yn casglu hanes llafar a naratifau teuluol yng Nghymru, Lloegr ac Israel, gan gyfuno ymchwil academaidd ac archifol draddodiadol â gwaith ffeithiol greadigol a ffurfiau eraill ar ysgrifennu creadigol.

Yr Effaith

• Cyhoeddwyd llyfr yr Athro Donahaye, 'Birdsplaining: a Natural History', sef casgliad o draethodau cydgysylltiedig sy’n archwilio’r cyfyngiadau ar brofiad menywod o fyd natur, i ganmoliaeth yn 2023.
• Adferodd yr Athro Donahaye hanes a llenyddiaeth menywod Cymreig-Iddewig coll, gan newid canfyddiadau cymunedol a dyfnhau ymwybyddiaeth y cyhoedd o hanes amlddiwylliannol Cymru, ynghyd ag amlygu anweledigrwydd menywod Cymru yng nghoffadwriaeth y cyhoedd, yn enwedig menywod o blith lleiafrifoedd ethnig.
• Mae ei gwaith cyhoeddedig wedi cynnwys cyfrol sy'n torri tir newydd, sef cofiant yr awdur Cymreig Iddewig, Lily Tobias, The Greatest Need, ynghyd â'r cofiant arobryn, Losing Israel, a enillodd Wobr Llyfr y Flwyddyn Cymru yn y categori Ffeithiol Greadigol, a chael ei gynnwys yn rhestr y Telegraph o'r llyfrau teithio gorau ar gyfer 2015.
• Cyfrannodd y cwestiynau a fynegwyd gan yr Athro Donahaye ar y cyfryngau cymdeithasol ac yn y wasg brint a phapurau newydd safonol ynghylch anweledigrwydd menywod, absenoldeb cerfluniau o fenywod, ac esgeuluso profiad y lleiafrifoedd Cymreig, at gomisiynu'r cerflun cyntaf o fenyw hanesyddol yng Nghymru, tra arweiniodd ei hymwneud ag astudiaethau Iddewig at sefydlu Cymdeithas Astudiaethau Iddewig Cymru.
• Yn 2017, darlledodd S4C raglen ddogfen yn seiliedig ar gofiant Lily Tobias yr Athro Donahaye, a chafodd ei rhaglen ddogfen Statue No.1 ar fenywod anweledig a'r cerflun cyntaf o fenyw hanesyddol yng Nghymru ei chomisiynu a'i darlledu gan BBC Radio 4 yn 2019.