Mae'r erthyglau hyn bellach wedi'u harchifo ac ni fyddant yn cael eu diweddaru mwyach

Academyddion yn galw am glinigau triniaeth gamblo GIG yng Nghymru

Mae academyddion Prifysgol Abertawe wedi galw am glinigau triniaeth anhwylder gamblo GIG i’w sefydlu yng Nghymru, wrth i lythyr, a gyhoeddwyd yn The Lancet ddatgelu effaith difrifol y broblem o gamblo yng Nghymru, yn enwedig ymhlith pobl ifanc. 

Maent hefyd yn awgrymu y gallai canlyniad pandemig Covid-19 weld cynnydd mewn gamblo yng Nghymru, gan arwain at yr angen am driniaeth effeithiol i’r rheiny sy’n profi niwed yn ymwneud â gamblo.

Arweiniodd academyddion o Adran Seicoleg Prifysgol Abertawe yr alwad gydag aelodau Rhwydwaith Ymchwil, Addysg a Thriniaeth Gamblo (GREAT) Cymru i amlinellu ymchwil a ddengys bod pobl yng Nghymru yn arbennig o agored i gamblo problemus.

Yn ôl Arolwg Gamblo Problemau Cymru (2016), nodwyd 3.8% o’r boblogaeth naill ai fel gamblwyr problemus neu yn y categori gamblwyr sydd mewn perygl, gyda’r rhai sydd fwyaf mewn perygl o niwed cysylltiedig â gamblo rhwng 16 a 24 mlwydd oed.

Mae ymchwil hefyd yn dangos bod gamblo problemus yng Nghymru yn deillio o ystod gymhleth o faterion sy'n cael effaith gymdeithasol negyddol gydag amcangyfrif o gost gyhoeddus rhwng £40-70m y flwyddyn.

Mae’r llythyr yn amlygu bod Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi amcangyfrif bod y cymunedau mwyaf difreintiedig yng Nghymru yn fwyfwy bregus i niweidiau’n ymwneud â gamblo, wedi ei seilio ar ffactorau megis:

  • niferoedd y boblogaeth leol.
  • argaeledd o wasanaethau triniaeth.
  • pellter o safleoedd triniaeth.

Mae'r pandemig COVID-19 parhaus hefyd wedi cael effaith, gydag arolwg gan y Comisiwn Gamblo yn canfod bod 24% o ymatebwyr o Gymru wedi nodi eu bod wedi treulio mwy o amser a / neu arian ar un neu fwy o weithgareddau gamblo.

Mae'r llythyr yn cydnabod bod Llywodraeth Cymru a Phrif Swyddog Meddygol Cymru wedi blaenoriaethu mynd i'r afael â'r niwed a achosir gan anhwylder gamblo ac wedi cymryd camau i leihau canlyniadau iechyd y cyhoedd trwy ddarparu cwnsela ar-lein am ddim i bobl â phroblemau gamblo a gwella'r cysylltiadau â chefnogaeth i bobl sy'n cael triniaeth ar gyfer camddefnyddio sylweddau, ymhlith mentrau eraill.

Mae astudiaethau peilot ar gyfer adnabod ac ymyrryd yn gynnar ar gyfer problemau gamblo a datblygu llwybrau atgyfeirio triniaeth hefyd ar y gweill mewn dau fwrdd iechyd yng Nghymru, tra bod gan ymchwil ar gamblo sylfaen gynyddol ym mhrifysgolion Cymru.

Meddai’r Athro Simon Dymond o Brifysgol Abertawe a Chyfarwyddwr GREAT Network Wales: “Er gwaethaf yr holl weithgaredd cadarnhaol hwn yng Nghymru, mae'n siomedig iawn nodi nad oes clinigau anhwylder gamblo a ariennir gan y GIG yma ar hyn o bryd, tra bod chwe chlinig gamblo GIG yn Lloegr, gyda saith arall ar y gweill.

"Mae'n anochel bod absenoldeb darpariaeth triniaeth leol y GIG yn arwain at atgyfeiriadau canlyniadol i rywle arall."

Mae’r rhain yn cynnwys: 

  • Ers Ionawr 2017, mae 18 atgyfeiriad o Gymru i’r National Problem Gambling Clinic yn Llundain, sydd ychydig dros 1% o holl atgyfeiriadau clinigol.
  • Rhwng 2015 a 2018, fe wnaeth 4% o alwyr i’r National Gambling Helpline roi cod post o Gymru.
  • Mae’r cleientiaid o Gymru a welwyd gan rwydwaith o bartneriaid GamCare wedi cynyddu o 213 (2018-2019) i 285 (2019-2020 – sy’n cynnwys y rheiny gyda phroblemau gamblo a hefyd eraill sydd wedi eu heffeithio.
  • Lleoliadau triniaeth leol eraill, megis gwasanaeth The Living Room Curo’r Bwci Caerdydd wedi gweld cyfanswm llwyth achosion o 142 o unigolion ers 2015.

Meddai’r Athro Dymond: “Mae’r angen am wasanaethau anhwylder gamblo a ariennir gan y GIG yng Nghymru yn amlwg, ac rydym yn galw ar frys ar Lywodraeth Cymru i ddefnyddio ei hawdurdod datganoledig i fynd i’r afael â’r anghysondeb hwn.” 

Rhannu'r stori