Mae Prifysgol Abertawe yn bartner mewn cydweithrediad rhyngwladol newydd sbon â'r nod o ymchwilio i ffyrdd posib o droi'r carbon deuocsid sy'n cael ei allyrru gan ddiwydiannau yn danwydd adnewyddadwy.
Mae'r prosiect Double-Active Membranes for a sustainable CO2 cycle (DAM4CO2) yn un o wyth prosiect a ariennir gan y Cyngor Arloesi Ewropeaidd fel rhan o'r Her Canfod Llwybr EIC: Rheoli carbon deuocsid a nitrogen a'u gwerth.
Mae DAM4CO2 yn gonsortiwm eang a rhyngddisgyblaethol ac mae'n cael ei gydlynu gan Gyngor Ymchwil Cenedlaethol yr Eidal. Yn ogystal ag Abertawe, mae'n cynnwys Sefydliad CNR ar Dechnoleg Pilenni (CNR-ITM, Rende), Sefydliad Cemeg Cyfansoddion Organofetaleg, (ICCOM, Pisa), y Consortiwm Rhyng-brifysgol Cenedlaethol ar gyfer Gwyddor a Thechnoleg Deunyddiau (INSTM, Prifysgol Turin, Prifysgol Pisa a Phrifysgol Perugia), Prifysgol Bolytechnig Valencia, Prifysgol Caeredin a dau gwmni Ewropeaidd, Primalchit Solutions a Me-Sep.
Bydd Dr Mariolino Carta, y Prif-ymchwilydd o Brifysgol Abertawe, yn arwain y pecyn gwaith synthesis, gan chwilio am bolymerau ac ychwanegion newydd i wella perfformiad pilenni, ill dau o safbwyntiau dal carbon a chatalysis.
Meddai'r Dr Carta o'r Ysgol Peirianneg a Gwyddorau Cymhwysol: "Mae technoleg pilenni wedi datblygu'n fawr dros y blynyddoedd diwethaf, ac mae'r posibilrwydd o gyfuno deunyddiau sy'n gweithio’n gydamserol drwy dynnu CO2 o nwy ffliw a rhoi gwerth iddo, gan ei droi'n danwydd synthetig, yn her wych a hynod ddiddorol."
Nod y prosiect hwn, a ariennir gan o leiaf 4 miliwn o ewros, yw datblygu technoleg pilenni sy'n hollol newydd er mwyn dal CO2 a'i droi'n danwydd adnewyddadwy heb darddiad biolegol ar yr un pryd.
Mae'r ail elfen yn hanfodol i hyrwyddo pontio ecolegol mewn cludiant pellter hir, megis y sector hedfan.Uchelgais DAM4CO2 yw gwella'r technolegau presennol drwy ddatblygu systemau pilenni gweithrediad deuol i gyfuno prosesau dal a throi mewn un ddyfais unigol.
Bydd hyn yn ei gwneud hi'n bosib datblygu ynni mwy effeithlon a dyfais defnyddio pridd, y gellir eu defnyddio i addasu gosodiadau gwahanu presennol a gellid eu gosod lle nad yw technoleg bresennol yn ddichonadwy yn economaidd.