Newyddion Cynaliadwyedd

Mae’n tîm Cynaliadwyedd wedi ymuno â Plastic Free Swansea ac Undeb Myfyrwyr Prifysgol Abertawe i ddod â’r chwyldro ail-lenwi i Abertawe.

Mae Refill Abertawe, a fydd yn lansio ar 24 a 25 Tachwedd yn Amgueddfa’r Glannau yn ystod y Ffair Werdd, yn rhan o ymgyrch genedlaethol arobryn City to Sea Refill sy’n cael ei chyflwyno ledled Cymru gyda chefnogaeth lawn Llywodraeth Cymru a chwmnïoedd dŵr Dŵr Cymru a Hafren Dyfrdwy. Meddai Gweinidog yr Amgylchedd, Hannah Blythyn:

“Bydd rhagor o Orsafoedd Ail-lenwi ar hyd ein harfordir yn helpu i leihau nifer y poteli plastig sy’n cyrraedd y môr, sy’n gallu cael effaith ddinistriol ar ein hamgylchedd morol. Dyma gam arall tuag fy uchelgais, sef mai Cymru fydd ‘Cenedl Ail-lenwi’ gyntaf y byd.”

Problem Plastig

Yn ôl y Gymdeithas dros Warchodaeth Forol (MCS), mae pob oedolyn ar gyfartaledd yn prynu mwy na thair potel blastig bob wythnos, sef nifer syfrdanol o 175 o boteli fesul unigolyn bob blwyddyn. Caiff cyfanswm o tua 7.7 biliwn o boteli plastig eu prynu ledled y DU bob blwyddyn, sy’n arwain at wastraff plastig defnydd untro sylweddol sy’n cyrraedd ein moroedd.Yn ogystal â helpu i fynd i’r afael â’r broblem gynyddol hon o lygredd plastig defnydd untro, bydd Refill hefyd yn cynyddu argaeledd dŵr yfed o safon yn sylweddol.

Bydd y cynllun gwerin gwlad hwn yn annog pobl i roi’r gorau i blastig di-bwynt a dechrau cario potel ailddefnyddiadwy, drwy ddarparu Gorsafoedd Ail-lenwi cyfleus mewn lleoliadau ar draws y ddinas, gan gynnwys ar gampysau Prifysgol Abertawe. Bydd ap Refill defnyddiol yn dangos lleoliadau’r holl Orsafoedd Ail-lenwi lleol.

Bod yn Orsaf Ail-lenwi yn Abertawe

Gall busnesau lleol, gan gynnwys caffis, barau, bwytai, banciau, orielau, amgueddfeydd ac eraill gymryd rhan yn Refill Abertawe drwy gofrestru a bod yn Orsaf Ail-lenwi yn y gymuned. Mae’n syml iawn. Lawrlwythwch yr Ap Refill, gwasgwch ar sgrîn y map a’i dal a nodi manylion eich busnes, ynghyd â llun. Drwy ddangos sticer dŵr tap am ddim yr ymgyrch Refill yn eu ffenestri, gall busnesau ddangos eu hymrwymiad i leihau plastig di-bwynt a rhoi gwybod i’r bobl sy’n mynd heibio fod croeso iddynt alw mewn i ail-lenwi.

Yn ystod yr wythnos cyn lansio Refill Swansea, bydd Prifysgol Abertawe yn cynnal digwyddiadau a gweithgareddau ar y campws, gan gynnwys cyfres o ddarlithoedd i hyrwyddo’r cynllun i fyfyrwyr, staff ac ymwelwyr. Cadwch lygad am ragor o wybodaeth am y rhain maes o law.

Esboniodd ein Swyddog Cynaliadwyedd a Lles a Hyrwyddwr Lleol Refill, Teifion Maddocks, pam y dylai busnesau a chwsmeriaid gymryd rhan yn Refill Swansea:

“Bellach, plastig, gan gynnwys poteli plastig defnydd untro, yw’r math o lygredd mwyaf cyffredin ar draethau’r DU a does dim rhaid i chi edrych yn bell i’w gweld wedi’u gwasgaru ar draws ein trefi a’n mannau gwyrdd. Mae Refill Abertawe’n rhoi cyfle i’r gymuned a busnesau lleol adael y math hwn o lygredd yn y gorffennol yn ein dinas arfordirol brydferth.

“I sefydliadau, mae ymuno â’r cynllun yn gwneud synnwyr busnes cadarn hefyd, gan fod cwsmeriaid yn ystyried busnesau sy’n darparu ffynonellau ail-lenwi dŵr am ddim yn fwy ffafriol ac maent yn fwy tebygol o ddychwelyd i brynu yno yn y dyfodol.

 Ychwanegodd:

“Mae Prifysgol Abertawe yn brifysgol gynaliadwy flaengar ac rydym wrth ein boddau i allu cefnogi Refill ar y cyd â’n partneriaid Plastic Free Swansea ac Undeb y Myfyrwyr. Mae’n Swyddogion yn Undeb y Myfyrwyr wedi bod yn brysur iawn yn cefnogi lansiad yr ymgyrch. Bellach, mae gennym o leiaf 30 o orsafoedd Refill ar draws campysau’r Bae a Singleton i’r holl gymuned eu defnyddio!

I gael gwybod rhagor am Refill, ewch i  www.refill.org.uk.

Dros wyliau’r haf, ni oedd y brifysgol gyntaf yng Nghymru i lansio Rhaglen Arwain Beicio mewn partneriaeth â Beicio Cymru.

Mae’r rhaglen newydd hon ar gyfer yr holl gymuned, gyda’r nod o annog mwy o bobl yn y Brifysgol a’r gymuned leol i feicio drwy gynnig teithiau beicio a arweinir yn rheolaidd sy’n cynnig amgylchedd diogel lle gall beicwyr o bob lefel:

• Fwynhau beicio gydag eraill
• Magu hyder wrth feicio
• Gwella eu gwybodaeth o ddiogelwch ar y ffordd

Nod y rhaglen yw datblygu tîm o feicwyr brwdfrydig sy’n angerddol ac sydd am rannu hynny gydag eraill. Bellach, mae gennym ugain o Arweinwyr Beicio cymwys yn y Brifysgol sy’n cynnwys staff a myfyrwyr ac sy’n cynrychioli amrywiaeth o Golegau Academaidd ac Unedau Gwasanaethau Proffesiynol. Mae’n Harweinwyr Beicio bellach yn gwbl gymwys i ddarparu teithiau beicio a arweinir i’r Brifysgol a’r gymuned leol.

Mae’r fenter wedi dechrau ar garlam, gan y cynhaliwyd eisoes dros ugain o deithiau beicio a arweinir gan Arweinwyr Beicio, ac mae llawer mwy yn yr arfaeth dros yr wythnosau a’r misoedd i ddod.

Meddai Jayne Cornelius, Swyddog Teithio Cynaliadwy a chydlynydd y cynllun:

“Dw i wrth fy modd fy mod wedi gallu cydweithio â Beicio Cymru i ddod â’r cynllun gwych hwn i’r Brifysgol.

“I mi, mae cael ein myfyrwyr a’n staff ar feic yn flaenoriaeth. Nid yn unig mae’n bwysig o safbwynt cynaliadwyedd, mae hefyd yn wych i hyrwyddo lles gan ei fod yn dda i’ch iechyd corfforol, eich iechyd meddwl, eich bywyd cymdeithasol a’ch cyfrif banc!

“Mae’r Rhaglen Arwain Beicio yn fenter beicio wych arall i’r Brifysgol, gan gynnig cyfle i’n staff a’n myfyrwyr  gymryd rhan mewn teithiau beicio mewn grŵp a arweinir gan feicwyr brwdfrydig.”

Ychwanegodd Jayne: “Gall unrhyw un gymryd rhan yn y teithiau beicio mewn grŵp, ac os nad oes ganddynt eu beiciau eu hunain, gallant neidio ar Feic Santander. Mae’r teithiau beicio’n gynhwysol iawn ac yn llawn hwyl a byddwn yn cynnal llawer ohonynt drwy gydol y flwyddyn. Gan fod y tymor pantomeim yn nesáu’n gyflym, bydd y daith feicio nesaf ar thema ‘Jack and the Beanstalk Ride to the Giant Store’ yn mynd â beicwyr i ymweld â’n ffrindiau yn y Giant Store (Trendz) i gael cyngor ar gynnal beic a’r cyfle i gael ychwanegiadau beic am bris gostyngedig.”

I gael gwybod rhagor a chadw’ch lle chi ar un o’n teithiau beicio a arweinir, ewch i www.letsride.co.uk, neu gallwch e-bostio Jayne yn uniongyrchol.

Dyrannwyd grant gwerth £4,000 er mwyn datblygu Gardd Blodau Gwyllt Ôl-ddiwydiannol ar Gampws y Bae

Mae Swyddog Bioamrywiaeth Prifysgol Abertawe wedi sicrhau cyllid gwerth £4,000 gan Grow Wild er mwyn datblygu gardd blodau gwyllt ôl-ddiwydiannol  ar Gampws y Bae.

Mae’r Swyddog Bioamrywiaeth, Ben Sampson, wedi bod yn gweithio’n agos gyda staff a myfyrwyr ar Gampws y Bae a fydd yn gwella profiad ar y campws a gwella bioamrywiaeth y campws yn sylweddol.

Cynhaliwyd digwyddiadau plannu a oedd yn cynnwys myfyrwyr a staff y Brifysgol ar y safle a bydd y gerddi’n agor cyn hir mewn digwyddiad lansio swyddogol. Cadwch lygad am fwy o wybodaeth...

Meddai'r Swyddog Bioamrywiaeth, Ben Sampson:

“Bydd y prosiect gwych hwn yn arddangos prydferthwch “chwyn”, gan ddangos sut gellir defnyddio blodau gwyllt i hybu gwerth bywyd gwyllt ein dinasoedd ac, yn bwysicach byth, gysylltu Campws y Bae â’i orffennol diwydiannol. Mae gwenyn a pheillwyr eraill wedi bod trwy gyfnod anodd yn ystod y blynyddoedd diweddar, ond drwy blannu blodau addas yn ein gerddi, gallwn ni helpu i newid hyn." 

Os oes diddordeb gennych chi mewn cael rhagor o wybodaeth am y fenter wych hon, neu gymryd rhan ynddi, e-bostiwch Ben yn Benjamin.Sampson@abertawe.ac.uk. 

Gallwch ddarllen mwy am yr ardd blodau gwyllt yma.

Cewch ragor o wybodaeth am y gwaith gwych y mae Ben yn ei wneud i wella bioamrywiaeth ar y campws yma.

Rhwng 18 a 20 Mawrth 2019, cynhaliodd Undeb Myfyrwyr Prifysgol Abertawe Bythefnos Byddwch yn Wyrdd 2019, sef digwyddiad blynyddol a gynhelir â'r nod o gynyddu ymwybyddiaeth staff a myfyrwyr am amrywiaeth o bynciau sy'n ymwneud â chynaliadwyedd. Gan adeiladu ar dwf parhaus digwyddiadau'r blynyddoedd diweddar, cynhaliwyd digwyddiad 2019 dros bythefnos ac roedd yn cynnwys amrywiaeth eang o ddigwyddiadau mewn safleoedd amrywiol ar draws y Brifysgol. Cafwyd diweddglo syfrdanol i Bythefnos Byddwch yn Wyrdd, wrth i drafodaeth banel llawn gwybodaeth gael ei chynnal am bwnc sy'n derbyn ymchwydd o gefnogaeth.

• Dydd Mercher 20 – Sesiwn Glanhau'r Traeth, Singleton 2-4pm
• Dydd Mercher 20 – Dydd Mercher Dim Gwastraff 4-6pm, Caffi Fusion
• Dydd Gwener 22 – Crëwch eich bag cotwm eich hun 1-3pm, Tafarn Tawe
• Dydd Llun 25 – Crëwch eich bag cotwm eich hun 1-3pm, Taliesin
• Nos Iau 28 – Matt Pritchard: Lansio llyfr newydd, Dirty Vegan, 7:30-9pm, Exist Skatepark
• Nos Wener 29 – Trafodaeth Banel: Dyfodol newid yn yr hinsawdd: Pa strategaethau y dylid eu cymryd a sut gallaf weithredu? 6:30-8pm

Mae gwaith i drefnu Pythefnos Byddwch yn Wyrdd 2020 eisoes wedi dechrau, felly os oes gennych  syniadau, os ydych chi am welddigwyddiad penodol yn cael ei gynnal neu os hoffech fod yn rhan ohono, cysylltwch â'r Tîm Cynaliadwyedd.

Nid Prifysgol Abertawe'n unig sy'n trefnu dathliad mawr y flwyddyn nesaf. Mae Howells Butchers Ltd ym Mhenclawdd, Abertawe hefyd yn paratoi am ei ben-blwydd yn 100 oed ac i ddathlu ei ganmlwyddiant.

Y teulu Howells yw un o'r cigyddion hynaf ar Benrhyn Gŵyr, ac mae'r cwmni wedi bod yn gweithio mewn partneriaeth â Phrifysgol Abertawe ers dros 20 mlynedd fel ein cyflenwr cig lleol. Maent yn ymfalchïo eu bod yn gallu cynnig cig oen a chig eidion ffres, lleol ac o Gymru, yn ogystal â thyrcwn a chig moch buarth o Sir Benfro. Un o'r ffefrynnau lleol yw cig oen morfa heli, o ddefaid a anwyd ar forfeydd heli Moryd Llwchwr, sydd gyferbyn â'r siop. Nawr te, dyna leol i chi!

Christian Howells, y perchennog presennol, yw'r bedwaredd genhedlaeth o'r teulu Howells i gynnal y busnes teuluol hwn a sefydlwyd gan ei hen fam-gu, Harriot ym 1920. Esbonia Christian, "roedd wir yn anarferol i fenyw sefydlu busnes yn ystod yr oes honno, yn enwedig busnes cigydd, ac rydym yn hynod falch o'n hetifeddiaeth leol a'n cysylltiadau â'r ardal leol a'r gymuned."

Mae'n rheolwr arlwyo, Neil Griffiths, yn falch o'r berthynas rhwng Prifysgol Abertawe a Howells: "Gallwn gynnig profiad o fwyd lleol go iawn i'n staff a'n myfyrwyr, gan wybod ein bod wedi lleihau ein heffaith ar yr amgylchedd, wedi gwella lles yr anifail a’n bod wedi cefnogi busnes lleol a'r gymuned leol."

Pen-blwydd hapus i Howells Butchers Ltd.

Fel rhan o'n hamcan parhaus i leihau'r gwastraff a grëir gan y Brifysgol drwy hyrwyddo atal, ailddefnyddio, ailgylchu ac adfer, rydym yn gweithio gydag amrywiaeth o sefydliadau elusennol lleol gan roi dodrefn ail-law o safon ac eitemau tebyg eraill er mwyn iddynt gael eu hailddefnyddio.Daw’r eitemau a roddir  o waith adnewyddu i adrannau, ac ad-leoliadau yn ogystal â newidiadau i sut rydym yn gweithio, lle nad yw’r eitemau yn ymarferol neu'n addas ar gyfer y lle neu'r gwasanaeth mwyach. Drwy roi desgiau, cadeiriau, droriau ungoes, cypyrddau ffeilio, biniau ailgylchu a chrochenwaith, i enwi ond ychydig ohonynt, er mwyn iddynt gael eu hailddefnyddio, rydym yn lleihau ein heffaith ar yr amgylchedd, ac yn lleihau ein hôl-droed carbon cyfunol, wrth hefyd atgyfnerthu cysylltiadau â'n hysgolion ac elusennau.

Esboniodd Julian Kennedy, Pennaeth Ysgol Dyffryn Taf, wrth iddo ddiolch i'r tîm cynaliadwyedd am y rhodd o gadeiriau, desgiau a biniau y canlynol: "Heb sôn am y manteision ymarferol ac ariannol i'r ysgol, mae'n dda bod yn rhan o raglen sy'n helpu i hyrwyddo cynaliadwyedd ac sy'n lleihau gwastraff, wrth hefyd helpu i atgyfnerthu'r cysylltiadau rhwng yr ysgol ac un o gyrchfannau allweddol posib i'n myfyrwyr Chweched dosbarth."

Esboniodd Mark Tribe, Gofalwr Ysgol Gynradd Llangyfelach: "mae'r biniau newydd wedi cael croeso mawr yn yr ysgol ac maent wedi gwneud gwahaniaeth cadarnhaol, gan yn y gorffennol, bu'n rhaid inni ymdopi â biniau cardbord oherwydd diffyg cyllid." Mae'r disgyblion yn mwynhau eu defnyddio fel rhan o'n proses ailgylchu barhaus." 

Os ydych chi'n gwybod am sefydliad elusennol rydych chi'n credu y gallai elwa o'n cynllun ailddefnyddio, cysylltwch â'r Tîm Cynaliadwyedd.