Sylwer bod y dudalen hon wedi cael ei harchifo ac nid yw'n cael ei diweddaru mwyach.
Mae tîm o 25 o wirfoddolwyr lleol wedi dechrau gwaith i achub Injan Musgrave, un o unig henebion cofrestredig Abertawe, sydd wedi'i lleoli yng Ngwaith Copr Hafod-Morfa.
Mae'r tîm yn cynnwys peirianwyr a rhai sy'n frwdfrydig dros dreftadaeth, gan gynnwys myfyrwyr o Brifysgol Abertawe a Choleg Gŵyr, a bydd nifer o gwmnïau lleol yn eu cefnogi.
Caiff y prosiect tri mis, dan arweiniad Prifysgol Abertawe a Chyfeillion Gwaith Copr Hafod-Morfa, ei ariannu gan Gronfa Dreftadaeth y Loteri, ac mae'n llunio rhan o'r gwaith ehangach sy'n cael ei wneud i Dŷ Injan Musgrave a gydlynir gan Gyngor Abertawe. Bydd oddeutu £330,000 yn cael ei wario ar y safle er mwyn cwblhau'r holl waith, gan gynnwys £180,000 gan Gyngor Abertawe.
Gwaith adfer
Tasg gyntaf y tîm fydd adfer Craen Symudol Musgrave, sydd wedi sefyll yn ei unfan am 38 o flynyddoedd. Bydd y craen nenbont hwn yn cael ei dynnu o'r adeilad, ei lanhau a'i beintio, fel bod modd ei ddefnyddio unwaith eto ar gyfer camau adfer yr injan yn y dyfodol.
Ochr yn ochr â'r gwaith adfer ffisegol, bydd y prosiect yn ymgysylltu â disgyblion o ysgolion lleol er mwyn creu dehongliad digidol arloesol sy'n anelu at ddychwelyd sŵn peiriannau i'r Gwaith Copr am y tro cyntaf ers i'r peiriannau a'r melinau rholio dawelu ym 1980.
Gosodwyd yr Injan Musgrave chwyldroadol yn 1910, ac effeithlonrwydd oedd un o'r prif resymau pam wnaeth Gwaith Copr Hafod-Morfa oroesi am ddegawdau ar ôl i'r Gwaith Copr arall yn Abertawe gau. Injan Musgrave oedd yn gyfrifol am bweru'r gwaith o rolio'r darn olaf o gopr yn Abertawe.
Dywedodd Tom Henderson, aelod o Gyfeillion Gwaith Copr Hafod-Morfa, a pheiriannydd ymgynghorol ar y prosiect: "Rydym wedi bod yn falch iawn o'r ymateb gan wirfoddolwyr sydd â diddordeb dros yr ychydig wythnosau diwethaf – maent yn dod o bob cefndir ac yn rhannu ein brwdfrydedd dros y rhan bwysig hon o'n treftadaeth hanesyddol. Mae'r injan a'i chraen wedi bod mewn cyflwr truenus am flynyddoedd, ac rydym wedi ein cyffroi wrth feddwl am y gobaith o roi bywyd iddynt unwaith eto."
Dywedodd Colin Lewis o CT Lewis, a fydd yn cynnal y craen am rywfaint o'r cyfnod adfer: "Cwmni lleol ydym ni sy'n falch o'n treftadaeth. Rydym wrth ein boddau ein bod yn gallu cefnogi'r prosiect hwn."
Mae tîm y prosiect yn chwilio am ragor o wirfoddolwyr, a dylai unrhyw un sydd â diddordeb mewn cymryd rhan gysylltu â Stuart Griffin yng Ngholeg y Celfyddydau a'r Dyniaethau ym Mhrifysgol Abertawe ar s.m.griffin@abertawe.ac.uk neu Gyfeillion Gwaith Copr Hafod-Morfa ar hafodmorfacopper@gmail.com
Cewch ddysgu mwy ar wefan blog y prosiect
Lluniau: Paul Clement
- Dydd Iau 18 Hydref 2018 12.41 BST
- Dydd Iau 18 Hydref 2018 12.05 BST
- Prifysgol Abertawe